Ο Λευκός Πύργος μπλαβίζει...
Δυστυχώς, στο κίνημα των πλατειών, η Θεσσαλονίκη κατάφερε να βγάλει στη φόρα τον παλιό, κακό εαυτό της. Ο Λευκός Πύργος δεν είναι Σύνταγμα: εύλογα βέβαια, αφού εκεί είναι άλλος ο κόσμος και η δυναμική, άλλοι και οι συμβολισμοί της Βουλής απέναντι.
Το μπαλκόνι του Λευκού Πύργου
Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι ποσοτικό. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη συζήτηση για το χρέος. Πέρα από τις τοποθετήσεις στην ανοιχτή συνέλευση, και στις δυο πόλεις πολλοί εξέφρασαν έντονα την επιθυμία να ακούσουν και τους «ειδικούς», καθώς από ότι φαίνεται, όσο και να έχει προχωρήσει η πρακτική και η αντίληψη της άμεσης δημοκρατίας, η πίστη στους «ειδικούς» είναι ακόμα βαθιά ριζωμένη.
Μπροστά σε αυτή την ανάγκη, στην Αθήνα αποφάσισε η συνέλευση να οργανώσει την περασμένη Δευτέρα μια ημέρα διαβούλευσης για το χρέος. Κάλεσε τρεις αρχικούς εισηγητές (Γιάννης Βαρουφάκης, Δημήτρης Καζάκης και Ευκλείδης Τσακαλώτος), οι οποίοι καλύπτουν μια σχετικά ευρεία γκάμα απόψεων σε ένα τόσο αντιφατικό και πολιτικό θέμα. Όρισε το πλαίσιο της συζήτησης, έδωσε σαφή και περιορισμένο χρόνο στον καθένα και άφησε μετά το περιθώριο για συζήτηση και άλλες παρεμβάσεις.
Στη Θεσσαλονίκη αντίθετα, μια νύχτα κατέβηκε μια πρόταση στη συνέλευση «να καλέσουμε τον κ. Καζάκη και τον κ. Κασσιμάτη, που είναι έγκριτοι επιστήμονες, να μας ενημερώσουν για το χρέος και το Μνημόνιο». Η πρόταση καταψηφίστηκε, για προφανείς λόγους, αλλά επανήλθε την επόμενη, οπότε και πέρασε, μαζί με δεκάδες άλλες αποφάσεις για δράσεις και εκδηλώσεις που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν.
Η συγκεκριμένη πρόταση όμως, προχώρησε. Έτσι, μετά από σχετικές συνεννοήσεις με μέρος της άτυπης ηγεσίας της πλατείας, εμφανίστηκε εχθές στο Λευκό Πύργο ο Δημήτρης Καζάκης για να «μιλήσει». Όταν του προτάθηκε να έρθει σε μια κανονική εκδήλωση, επικαλέστηκε τις πολλές του υποχρεώσεις και είπε ότι δεν μπορεί να έρθει άλλη ημέρα. Έτσι, οι συντονιστές ρώτησαν το πλήθος, μιας και ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξανάρθει, αν συμφωνούμε να «μας μιλήσει» σήμερα. Δεν άφησε κανένα περιθώριο για αντίλογο, ούτε για την ουσία, ούτε για τη διαδικασία, δεν όρισε χρονικό περιορισμό, ακύρωσε τη διαδικασία της συνέλευσης που είχε ήδη ξεκινήσει και ανέβασε στο μπαλκόνι τον Καζάκη.
Η άτυπη ηγεσία
Ο οποίος Καζάκης με τη σειρά του δεν απογοήτευσε τους οπαδούς του. Τα είπε όλα: για το Μνημόνιο, για το χρέος, για το λαό και το έθνος. Μετά την εισήγησή του ακολούθησε πλήθος ερωτήσεων από οπαδούς και φίλους (για πρώτη φορά στη συνέλευση ο κόσμος μπορούσε να κάνει μόνο «ερωτήσεις»), οι οποίες του έδωσαν την ευκαιρία να επεκταθεί σε πιο πολιτικά ζητήματα: στις ευθύνες της αντιπολίτευσης, και κυρίως «αυτής που θέλει να λέγεται αριστερή», που ένα χρόνο τώρα «δεν είπε κουβέντα για το Μνημόνιο», στο πραγματικό «αυγό του φιδιού που δεν είναι η ακροδεξία που μας λένε κάποιοι, αλλά η ηγεσία στις Βρυξέλλες», στη μόνη προοπτική που είναι η μετατροπή των πλατειών σε ένα «πολιτικό σώμα» που θα αναλάβει να διεκδικήσει την άσκηση της λαϊκής εξουσίας…
Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι –μόνο- διαδικαστικό (αν και δεν πρέπει να υποτιμάμαι τη διαδικασία: σε αυτό το κίνημα, η διαδικασία, δηλαδή η άμεση δημοκρατία της συνέλευσης έχει έτσι και αλλιώς αναδειχθεί σε βασικό εργαλείο αλλαγής). Στο Λευκό Πύργο υπάρχει θέμα εξουσίας, ιεραρχίας και –πια- και πολιτικής επιβολής. Ένας πυρήνας ανθρώπων διατηρεί από την αρχή όλες τις βασικές θέσεις, χωρίς να δέχεται ουσιαστικά καμία εναλλαγή, αφού, «οι νέοι δεν θα έχουν την εμπειρία». Οργανώνεται, κάνει μυστικές συσκέψεις σε σπίτια, προωθεί προτάσεις και αποκλείει άλλες. Δυσφορεί με τη συνέλευση, αφού εκεί «έρχονται και μιλά ο κάθε πικραμένος», θέλει να την περιορίσει «για το καλό της», αποφασίζει μόνος του τις αρμοδιότητες της κάθε ομάδας και την πρέπουσα διαδικασία για την ίδια τη συνέλευση.
Στην αρχή, οι άνθρωποι αυτοί, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, δεν είχαν κοινές πολιτικές και ιδεολογικές αναφορές. Η φύση όμως, απεχθάνεται το κενό: εξουσία χωρίς πολιτική και ιδεολογία που την αναπαράγει δεν υπάρχει. Το αρχικό ενοποιητικό στοιχείο του πυρήνα αυτού ήταν μόνο η πάλη ενάντια στα κόμματα, τα συνδικάτα κοκ. Στη μάχη αυτή όμως, γρήγορα βρήκαν στήριγμα σε συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις και τάσεις, οι οποίες διεκδικούν ανοιχτά την ιδεολογική και οργανωτική ηγεμονία στο κίνημα των πλατειών.
Η παρέλαση των εθνοσωτήρων
Έτσι, την Κυριακή, σε συνεννόηση με μέρος της άτυπης ηγεσίας, καλέστηκε να μιλήσει στη συγκέντρωση, ως μοναδικός ομιλητής ο Δημήτρης Αντωνίου: τα μεγάφωνα υποδέχτηκαν εκ μέρους όλων μας «το μοναδικό γνήσιο Έλληνα που τόλμησε να τα βάλει με τους 300». Εχθές, σειρά είχε ο Δημήτρης Καζάκης, συνιδρυτής και ηγετικό στέλεχος της «Σπίθας», ώσπου η εσωκομματική κατανομή της εξουσίας τον απέκλεισε και τον έβγαλε στα κεραμίδια, από όπου καταγγέλλει το πρώην κόμμα του ως …αμερικανοκίνητο (για την κόντρα Μίκη - Καζάκη βλ. εδώ και εδώ). Σήμερα, έχει συγκροτήσει μια άλλη πολιτική κίνηση, τη «Σεισάχθεια» (βλ. πχ την προσωπική του σελίδα), και επενδύει για την ανέλιξή του στην εκπροσώπηση των «αγανακτισμένων», στο πλαίσιο των οποίων διατηρεί καλές σχέσεις με τις πατριωτικές του τάσεις, όπως οι "300 Έλληνες".
Αύριο, έρχεται στη Θεσσαλονίκη ο ίδιος ο Θεοδωράκης. Κάποιοι έθεταν εχθές θέμα, "μιας και ο Δήμαρχος του απαγορεύει να μιλήσει", να τον δεχτούμε εμείς. Το πιο πιθανό βέβαια είναι ότι η Σπίθα θα προτιμήσει τελικά μια εκδήλωση κομματικής συγκρότησης, παρά να μπλέξει στο Λευκό Πύργο, αλλά όλα τα ενδεχόμενα είναι ακόμα ανοιχτά. Ο επόμενος στη σειρά είναι μάλλον ο συνταγματολόγος Κασσιμάτης, παλιό μέλος του βαθύ ΠΑΣΟΚ και σημαίνον πρόσωπο σε όλες αυτές τις ανακατατάξεις στο πατριωτικό- αντιμνημονιακό χώρο. Δεν μπόρεσε ακόμα να εμφανιστεί, αλλά οι δικοί του οπαδοί φροντίζουν να προβάλλεται κάθε μέρα ένα tribute ντοκυμαντέρ με αποκλειστική –και πολύωρη- συνέντευξή του.
Παρά τις αντισυστημικές τους κορώνες, τίποτα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο προσωπικότητες αυτού του χώρου να επιστρατευτούν σε λύσεις «εθνικής ενότητας», αν το κενό εξουσίας βαθύνει. Προφανώς, κάποιες πιο γραφικές περιπτώσεις, όπως ο Αντωνίου, θα δαπανηθούν ανέξοδα για να αναδυθούν οι πιο σοβαρές. Σήμερα, όλη αυτή η στρατιά γερασμένων πατριωτών και αποτυχημένων πολιτευτών που προσπαθεί να «εκπροσωπήσει» το «νέο», το «άφθαρτο» και το «ακομμάτιστο», θεωρεί τη Θεσσαλονίκη προνομιακό έδαφος παρέμβασης και προπαρασκευής. Δυστυχώς αυτό γίνεται ανοιχτά πια με τη συμμαχία της άτυπης ηγεσίας του Λευκού Πύργου, αλλά και την ανοχή πολλών άλλων.
Από αυτή τη σκοπιά η ευθύνη της Θεσσαλονίκης είναι μεγάλη. Δεν αφορά ωστόσο μόνο μελλοντικούς κινδύνους. Ήδη, θα έπρεπε να ανησυχούμε γιατί, σε αντίθεση με το Σύνταγμα, η καθημερινή συμμετοχή στη Θεσσαλονίκη παραμένει στάσιμη στους χίλιους περίπου ανθρώπους. Ακόμα περισσότερο, γιατί εκτός από τις «ομάδες εργασίας» που ελέγχουν τη διαδικασία και απαρτίζονται από τους ίδιους ανθρώπους εξαρχής (περιφρούρησης, γραμματεία, συντονισμού συνέλευσης, προτάσεων) ελάχιστες άλλες ομάδες, εργασίας ή θεματικές, κατάφεραν να λειτουργήσουν και όταν το κάνουν, αντιμετωπίζουν την αντίθεση της ηγεσίας. Βέβαια, από την άλλη, ίσως όλα αυτά να είναι λεπτομέρειες μπροστά στο όλο κίνημα των πλατείων, το οποίο ουδόλως χαρακτηρίζεται από το "μπαλκόνι" ή τους ηγέτες του Λευκού Πύργου. Είναι κρίμα όμως που η Θεσσαλονίκη έμεινε πίσω και αντί να χαιρόμαστε με αυτό που συμβαίνει μπροστά μας ασχολούμαστε πάλι με φαντάσματα της ιστορίας.
Νίκος Ν., ομάδα alterthess